Qahramon "Qirol" ning navbatdagi chiqishi

Kecha Yozuvchilar uyushmasida O‘zbekiston Qahramoni, adabiyotshunos olim va tarjimon Ibrohim G‘afurovning “Adabiyot dunyosi” deb nomlangan 8 jildlik kitobining taqdimoti bo‘lib o‘tdi. Tadbirda uyushma raisi Sirojiddin Said, siyosatshunos, Oliy Majlis Qonunchilik palatasi Spikerining birinchi o‘rinbosari Akmal Saidov, taniqli adib Xurshid Do‘stmuhammad va shoira Sharifa Salimovalar so‘zga chiqib, Ibrohim G‘ofurovning ijodi va faoliyati xususida o‘z fikr-mulohazalarini bildirdilar.

– Bilasizmi, dunyodagi eng kuchli gap manbai kimda bo‘ladi? Albatta, tarjimonda. Ibrohim akani har bir tarjima asarini o‘qiy turib, shunday xulosaga kelaman: bu chinakam adabiy jasorat! Ibrohim G‘ofurovni nafaqat olim, tarjimon, munaqqid, balki so‘z zargari, g‘arbshunoslik ilmining asoschisi ham deyish mumkin. Ustozning mashaqqatli mehnati samarasi bilan biz G‘arb badiiy adabiyotining eng sara asarlarini o‘qidik. Aynan u kishining zahmatli ijodi sabab o‘zbek kitobxonlari G‘arb adabiyotining buyuk namoyandalari asarlariga oshno bo‘lishdi. Faxr bilan aytishim kerakki, dunyoda ikkita tarjimon Dostoyevskiyning to‘liq besh tomli asarlarini tarjima qilgan, ulardan biri fransuz adibi bo‘lsa, ikkinchisi Ibrohim G‘ofurovdir, – dedi Akmal Saidov. Siyosatshunos o‘z fikrlarini davom ettirib, Ibrohim akaning butun hayoti mehnat ichida o‘tganini ta’kidladi. – Ibrohim aka barcha ustozlar kabi ma’naviyat va ma’rifat yo‘lida tinim bilmay izlandi. U taniqli jamoat arbobi sifatida ham jamiyatimiz ravnaqida o‘z in’ikosini topgan ezgu xizmatlari bilan har qancha faxrlansa arziydi. Gap shundaki, Ibrohim aka «Milliy tiklanish» demokratik partiyasining yetakchisi sifatida ushbu siyosiy partiyaning shakllanishi, oyoqqa turishi, yuksak huquqiy maqomga – parlament partiyasi darajasiga yetishishi yo‘lida ham jonbozlik ko‘rsatgan. Ibrohim akaning deputat, siyosiy yetakchi, bosh muharrir sifatida olib borgan samarali faoliyati, shubhasiz, meni har doim hayron qoldirgan. Ayni chog‘da shunday tig‘iz ijtimoiy-siyosiy kun tartibiga qaramay, u kishi adabiyotshunoslik, tarjimonlik va tarjimashunoslik bilan bog‘liq qizg‘in ijodiy jarayonlardan ham uzilib qolmagani, aksincha, hamisha o‘z asarlari bilan adabu ma’rifat ummonining darg‘alaridan biri bo‘lib kelayotgani hayratimni yanada oshiradi...

Qalb qo‘ri, mehri-muhabbatini adabiyotga bag‘ishlagan, badiiy adabiyot ixlosmandlarining huzurli mutolaasi uchun tunni tongga ulab jahon adabiyotining durdona asarlarini o‘zbek tilida «qayta tug‘ilishi»ga hissa qo‘shgan Ibrohim G‘ofurov haqida filologiya fanlari doktori, professor Xurshid Do‘stmuhammad ham iliq fikrlar bildirdi.

– Bugun qo‘limizda turgan 8 jildni kitobni bizga taqdim qilgan jonkuyar adabiyotshunos 65 yildan buyon yozadi, 65 yildan buyon adabiyotning qaynoq jarayonlari ichida yashab kelayotgan zabardast ijodkorlardan. U kishi xoh maqola yozsin, xoh adabiy tanqid bo‘lsin, shunchaki yozmagan. Barchasi o‘quvchining qalbiga, onguu shuuriga yetib boradigan darajada bitilgan. Har bir so‘z o‘z o‘rnida, o‘z darajasida qo‘llanilgan. Ibrohim G‘ofurov bugunga qadar bor kuch-g‘ayrati va zakovatini dunyo adabiy arenasida o‘zbek adabiyotining, o‘zbek tilining benazirligini ko‘rsatishga, adabiy tafakkurni yangilashga sarfladi, desam yanglishmayman. Bugunga qadar 10 680 sahifalik kitob yozgan ustoz haqida uzoq gapirish mumkin. Lekin bir narsani alohida ta’kidlash kerak: Ibrohim aka hech bir so‘zni, hech bir fursatni shunchaki sarflamadi va adabiyot fidoyilariga buni o‘rgatdi...

O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan jurnalist Norqobil Jalilning yozishicha, «bir paytlar jurnalist-muxbirlar orasida Ibrohim akaning nihoyatda qaysar, qattiqqo‘l, sirkasi suv ko‘tarmaydigan, tag‘in deng Odil Yoqubovday daho adib bosh muharrir bo‘lgan dovruqli «O‘zbekiston adabiyoti va san’ati» gazetasida «zamredaktor» ekanligi menga o‘xshagan «qaldirg‘och»larni cho‘chitardi. Ayniqsa, «O‘zAS»da chiqayotgan har bir maqolada ustozning o‘tkir tahriri, teran nigohi sezilib turar, uning adabiy tanqid, she’riyatga oid murosasiz maqolalari jiddiy shov-shuvlar uyg‘otardi...»

Taqdimotda bugungi adabiyot ahli ustoz deb tan olgan qahramon «qirol»ning ijodi samimiy bo‘yoqlarda yana oq qog‘ozga tushirildi, deyish mumkin. Zero, ko‘pchilik Ibrohim G‘ofurov ijodi haqida soatlab emas, kunlab ham to‘xtovsiz gapirish mumkinligini bejiz ta’kidlamadilar.

Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev ta’kidlaganlaridek, Ibrohim G‘ofurovning hayot yo‘li xuddi Zahiriddin Boburdek mashaqqatlar va kurashlarda o‘ tgan, hayotida halovati bo‘lmagan, umri mehnatda o‘ tgan. Hozirgi adabiyot sohasidagi barcha yozuvchi va shoirlarimiz bu insonni ustoz deydi. Bu insonga halollik va poklik bo‘yicha munosib bo‘lishga harakat qiladi. Ibrohim akaga o‘xshagan halol insonlar bizga o‘rnak bo‘lishi kerak. Hayotda, mehnatda, umrda. Bitta stol, ruchka va bitta xona. Boshqa biror narsani bu inson o‘zi uchun ep ko‘rmagan…»

Biz «Milliy tiklanish»chilar ham ulug‘ adibimizni navbatdagi chiqishlari bilan muborakbod etamiz!

Mahbuba KARIMOVA,

«Milliy tiklanish» muxbiri

«Milliy tiklanish» gazetasining 2023-yil 13-sentabr sonidan olindi