So‘nggi yillarda Turkiy davlatlar tashkiloti doirasidagi ko‘p tomonlama munosabatlar sifat jihatdan yangi bosqichga ko‘tarildi. Tashkilotning huquqiy asosini tashkil etuvchi 22-moddadan iborat “Naxchivan shartnomasi” mazmuniga nazar tashlansa, eng avvalo, xalqlar o‘rtasidagi tarixiy rishtalar, umumiy til, madaniyat va qadriyatlardan kelib chiqib har tomonlama hamkorlikka kirishish va bu munosabatlarni yanada chuqurlashtirishga qaratilganini ko‘rish mumkin.

Ta’kidlash lozim, joriy yilning 5-6-noyabr kunlari tashkilotning Bishkek shahrida o‘tgan navbatdagi sammiti qardosh davlatlar aloqalari rivojida alohida ahamiyat kasb etdi.

Oliy darajadagi uchrashuvda ishtirok etgan mamlakatimiz Prezidenti Shavkat Mirziyoyev tomonidan o‘zaro aloqalarni rivojlantirishga qaratilgan muhim amaliy taklif va tashabbuslar ilgari surildi.

Ulardan biri bugun butun jahonda kechayotgan global beqarorlik va xavf-xatar tobora oshib borayotgan bir paytda Turkiy davlatlar o‘rtasida strategik sheriklik, abadiy do‘stlik va qardoshligi to‘g‘risidagi shartnomani qabul qilish taklifidir. Zero, ushbu keng qamrovli hujjat a’zo davlatlar o‘rtasidagi munosabatlarni sifat jihatidan yuqori bosqichga ko‘tarilishiga xizmat qiladi.

Davlatimiz rahbari tomonidan ilgari surilgan savdo-iqtisodiy sheriklikni yanada rivojlantirishga qaratilgan kelgusi yil uchun iqtisodiy forum, savdo va sanoat ko‘rgazmalari, davlat xaridlarida ishtirok etish, kooperatsiya va lokalizatsiya qo‘shma dasturini qabul qilish taklifi ham muhim ahamiyatga ega bo‘lishi shubhasiz.

Ushbu taklif o‘zaro savdoni oshirish borasida yuzaga keladigan muammolarni bartaraf etish, eksport-importni ko‘paytirishning yangi mexanizmlarini keng joriy etish va bu jarayonlarga ilg‘or texnologik platformalarni kengroq jalb qilish imkonini beradi.

Ayni paytda turkiy mamlakatlar o‘rtasidagi savdo hajmi 40 milliard dollarga yetgan va ushbu ko‘rsatkich turkiy davlatlar umumiy tashqi savdo aylanmasida atigi 6 foizni tashkil etadi, xolos. Ekspertlarning fikricha, mavjud salohiyat va imkoniyatlar ishga solinsa, tashkilot doirasidagi ichki savdoni yaqin istiqbolda 100 milliard dollarga yetkazish mumkin.

Prezidentimiz TDT makonida transport-tranzit salohiyatidan unumli foydalanish borasida ham muhim takliflarni ilgari surdi. Jumladan, o‘rta koridor bo‘ylab tranzit tariflarini maqbullashtirish, chegaralardan o‘tish jarayonlarini soddalashtirish, zamonaviy logistika tizimlari va qo‘shma operatorlarni yaratish  umumiy manfaatlarimizga to‘la javob berishini ta’kidladi.

Tashkilot doirasidagi tashuvlarda elektron hujjatlar aylanmasiga o‘tish va ularni o‘zaro tan olish bo‘yicha ko‘p tomonlama bitimni imzolash zarurligi qayd etildi. Bunday dolzarb masalalarni muhokama qilish uchun Turkiy davlatlar logistika markazlari va yuk tashuvchilari alyansi bilan hamkorlikda Xalqaro logistika konferensiyasini o‘tkazish taklif qilindi.

O‘zbekiston tomonidan ilgari surilgan investisiya jarayonlarining uzluksizligini ta’minlash, raqamli turkiy dunyo konsepsiyasini ishlab chiqish, iqlim o‘zgarishi bilan bog‘liq o‘tkir ekologik muammolarga yechimlar topish maqsadida vazirlar darajasidagi Turkiy ekologik kengashni tuzish tashabbuslari ham istiqbolda tashkilot doirasidagi ko‘p qirrali hamkorlikni yanada kengaytirishga xizmat qilishi bilan alohida ahamiyat kasb etdi.

Shu o‘rinda Prezidentimiz tomonidan qardosh xalqlarimizni bir-biriga yanada yaqinlashtirish, yoshlarimizni ajdodlarimizga munosib ruhda tarbiyalash maqsadida turkiy ellar folklorining ko‘p jildli majmuasini a’zo mamlakatlar tillarida nashr etish tashabbusiga ham alohida to‘xtalmoq lozim.

“Bu borada “Turkiy mamlakatlar tarixi” kabi fundamental tadqiqotlarni birgalikda yaratish dolzarb vazifamizdir. Shu bilan birga, turkiy tillardan bevosita tarjima qilishni rag‘batlantirish, maktablarimizda turkiy xalqlar va ularning tarixi, etnografiyasi, madaniyati va san’ati haqida fakultativ darslarni yo‘lga qo‘yish lozim, deb o‘ylayman. Shu o‘rinda O‘zbekistonning Turkiy madaniyat va meros jamg‘armasiga to‘laqonli a’zo bo‘lishga tayyorligini bildiraman”, – dedi mamlakatimiz rahbari.

Ushbu tashabbusning partiyamiz uchun muhim jihati 2025-2029-yillarga mo‘ljallangan Saylovoldi dasturimiz bilan bog‘liq. Ya’ni, Prezidentimiz tashabbusini dasturimizda turkiy dunyo davlatlari bilan aloqalarni yanada kuchaytirishga qaratilgan tadqiqotlarni amalga oshirish, Toshkent turkiy xalqlar tarixini o‘rganish xalqaro tadqiqot markazini tashkil qilish, turkiy dunyo va Markaziy Osiyo telekanallarini yaratish orqali qardosh xalqlar o‘rtasida birdamlik madaniyatini targ‘ib etish bo‘yicha ilgari surilgan tashabbuslarimiz ijrosi sari muhim qadam sifatida baholasak to‘g‘ri bo‘ladi.

Ahliddin JUMAYEV,

partiya markaziy Kengashi bosh mutaxassisi