O‘tgan hafta iqtisodiy tadqiqotlar va islohotlar markazining O‘zbekiston avtomobil bozoridagi holati yuzasidan navbatdagi tahlillari e’lon qilindi.

Unda qayd etilishicha, oktyabr oyida yurtimizda 102,3 mingta avtomobil sotilgan. Shuningdek, bu ko‘rsatkich o‘tgan oyga nisbatan 7 foizga kamligi, yillik raqamlarda esa faollikning sezilarli pasayishi 44 foizdan ko‘proq bo‘lgani aytiladi.

Tahlilda yengil avtomobillar segmenti o‘tgan oyga nisbatan 6 foizga kamaygan holda 95,4 ming dona sotilgani, o‘tgan yilning shu davriga nisbatan sotuvlar 43,3 foizga pasayganigacha ko‘rsatilgan.

Ma’lumotda hududlar bo‘yicha yengil avtomobillar savdosidagi pasayish Toshkent shahrida – 18,4 foiz, Farg‘ona viloyatida – 17, Andijon viloyatida esa – 14,4 foiz ekani ham qayd etiladi.  

Yozilishicha, birlamchi bozordagi sotuvlar o‘tgan oyga nisbatan 15 foizga kamaygan. Bu o‘tgan oyga nisbatan 6,2 ming avtomobilga, yillik faollik esa 21,8 foizga kamaydi, deganidir. 

Oy davomida mahalliy ishlab chiqarilgan yangi avtomobillar savdosi 20 foizga kamaygan va 30,2 mingtani tashkil etgan. Yillik ko‘rsatkichda esa 22 foiz pasayish kuzatilgan. 

Xorijiy yengil avtomobillar sotuvi esa aksincha o‘sgan.

Masalan, oy davomida ushbu segmentdagi faollik 35 foizga oshgan va bir oy ichida 4,7 mingtani tashkil qilgan. Biroq, oylik o‘sishga qaramay, bu ko‘rsatkich o‘tgan yilning oktyabr oyiga nisbatan 20 foizga kamaygan. 

Tahlilda qayd etilishicha, ikkilamchi bozorda 60,4 mingta yengil avtomobil sotilgan. Ta’kidlanishicha, bu oldingi oyga nisbatan 23 donaga kam bo‘lgan.

O‘zA muxbiri Sh.Mamaturopova tomonidan tayyorlangan axborotda yengil elektromobillar segmentida rekord sotuvlar hajmi sentyabr oyiga nisbatan 20 foizga o‘sib, 5,1 ming donani tashkil etgani, sentyabr oyida bu ko‘rsatkich 4,24 ming dona, avgust oyida esa 1,7 ming donaga ko‘tarilganigacha tahlil etilgan. 

Shuningdek, eng ko‘p sotuvlar Namangan va Farg‘ona viloyatlari hamda Toshkent shahrida kuzatilgani, yil davomida esa elektromobillar savdosi 87,5 foizga, ya’ni 2,3 ming donaga oshganigacha ko‘rsatilgan. 

Ko‘rib turganingizdek, soha mutaxassislari avtobozordagi har bir detal, hatto arzimas ko‘rsatkichgacha chuqur tahlil qilganlar. Ya’ni, mutaxassis sifatida ushbu tahlilga bor mehru muhabbatlarini berishgan. Albatta, bu ko‘rsatkichlar iqtisodchilar, avtobozorlardagi sotuvchilar uchun juda qiziq va foydalidir.

Ammo shu o‘rinda haqli savol tug‘iladi: jamiyatda ta’lim tizimi, yoshlarning bilim darajasi, tafakkuri haqida avtomobillardan ko‘ra, ko‘proq gapirilayotgan bir paytda nega kitoblar sotuvi haqida shunday tahlillar qilinmayapti? Agar har oyda milliy kitob bozorlari faoliyati yuzasidan viloyatlar, shahar va tumanlar kesimida tahlillar o‘tkazilib, bu bozorda qaysi viloyat peshqadamu, qaysi hudud orqada qolayotgani ko‘rsatib borilganida balki ushbu sohada ham jonlanish yuz berarmidi?

To‘g‘ri, balki bunday tahlillar AOKA yoki AOKA tizimidagi biron-bir tashkilotda yuritilayotgandir ham. Ammo ular ommaga e’lon qilib borilganida, shubhasiz, “reanimatsion” holatdagi kitob bozorlarimiz sezilarli darajada rivojlangan bo‘lardi.

Esingizdami, bundan 5-6 oy ilgari Toshkent viloyati hokimi Zoyir Mirzayev tashabbusi bilan “telefonsiz maktablar” konkursi e’lon qilinib, g‘olib maktab jamoasi va hatto ota-onalargacha rag‘batlantirilgan edi. Ochig‘i, o‘shanda endi ushbu tashabbusni Maktabgacha va maktab ta’limi vazirligi mamlakat miqyosiga ko‘chirib, qaysidir ma’noda rivojlantirib, “ochko” olsa kerak, deb o‘ylagandim.

Ammo negadir hurmatli vazirimiz Hilola Umarova va uning jamoasi ushbu tashabbus bilan hatto qiziqib ham ko‘rmadi... Mayli, bu boshqa mavzu!

Ammo kitoblar tahlili masalasi mutasaddi tashkilotlar tomonidan o‘zlashtirilib, o‘ziga xos tarzda boyitilsa, jamiyatga juda jiddiy foyda keltirar edi! Yana bilmadik!

Taklifni “Milliy­tiklanish” gazetasining kutubxonalarbo‘yicha sharhlovchisi Umid ARSLONBEKOV tayyorladi 

“Milliy tiklanish” gazetasining 2024-yil 19-noyabr sonidan olindi