Yangi tahrirdagi Konstitutsiyamizning 50 va 51-moddalarida ta’limga oid yangi huquqiy me’yorlar aks etgan bo‘lsa, 52-moddada birinchi marta o‘qituvchining maqomi belgilab qo‘yildi.

Ha, chindan ham Yangi O‘zbekistonda ta’lim tizimi, ustoz va murabbiylar faoliyatiga e’tibor davlat siyosati darajasiga ko‘tarildi. Mana, qariyb, sakkiz yildirki, Prezidentimiz tashabbusi bilan uzoq yillar davomida e’tibordan chetda qolgan maktab va maktabgacha ta’lim tizimiga millat farovonligi va davlat rivojining asosi deb qaralmoqda.

Yangi saylangan Oliy Majlis Qonunchilik palatasi deputatlarining birinchi majlisida ham Davlatimiz rahbari tomonidan ushbu sohaning bugungi holatiga real baho berilib, hatto “Milliy tiklanish”ning bu boradagi tashabbuslari qo‘llab-quvvatlanishi alohida ta’kidlandi. Bu shubhasiz, sohadagi islohotlar yanada kuchaytirilib, ta’limtarbiyasiz taraqqiyot ham, farovonlik ham bo‘lmasligiga ishora edi.

Tizimdagi yangilanishlar haqida gap ketganda, maktablarda fanlarni sifatli o‘qitish va malakali mutaxassislar tomonidan dars mashg‘ulotlari olib borishda tizimlilikka erishilayotganini ham aytish joiz. Bunga o‘qituvchilarga bo‘lgan e’tibor, ular mehnatining qadr topayotgani, eng asosiysi, ish haqining bosqichma-bosqich oshirilishi, iqtidorli o‘quvchilarni rag‘batlantirish borasidagi real qadamlarni asosiy sabab sifatida keltirish mumkin. Ammo afsuski, ana shunday keng ko‘lamli ishlarga qaramay, sohada yechimini kutayotgan muammolar saqlanib qolmoqda.

Ushbu muammolardan biri bu – farzandlarimizning kelajagi va ular tarbiyasida muhim rol o‘ynaydigan mehnat faniga yetarlicha e’tibor qaratilmayotganidir. Achchiq haqiqat shuki, besh qo‘l barobar bo‘lmaganidek, bugun iqtidor masalasida ham barcha o‘quvchiga bir xil talab qo‘yib bo‘lmaydi.

Kimningdir aniq fanlar bo‘yicha salohiyati bo‘lsa, boshqa bir o‘quvchining taqdiriga texnika yoxud yog‘och ustasi bo‘lish yozilgan. Aytmoqchimanki, aniq, tabiiy va ijtimoiy fanlarga qiziqishi yuqori bo‘lmagan o‘quvchilarning e’tibordan chetda qolmasliklari uchun ularga mehnat ta’limini fan darajasida o‘qitish bugungi kunning eng dolzarb masalasidir. Tan olaylik: ayni paytda aksariyat maktablarimizda o‘g‘il va qiz bolalar uchun alohida mehnat fani xonalarining talab darajasida jihozlanmagani hamda mehnat ta’limidan boshqa fan o‘qituvchilarining dars berayotgani ushbu fanga e’tiborsiz qaralayotgani natijasidir.

Vaholanki, rivojlangan mamlakatlar tajribasi maktab yoshidagi bolalarni ma’lum bir kasb-hunarga yo‘naltirish kelajakda ishsizlik muammosini oldini olishga xizmat qilishini ko‘rsatyapti. Ayniqsa, bu tajriba Xitoy, Yaponiya va Germaniyada keng ommalashgan.

Yuqoridagilardan kelib chiqib, mehnat fani o‘qituvchilarini zamonaviy kasb-hunarga o‘rgatish bo‘yicha malakalarini oshirish, ushbu fanni o‘qitish metodikasini takomillashtirish hamda inklyuziv ta’lim olayotgan o‘quvchilar bilan shug‘ullanuvchi mehnat fani o‘qituvchilarini rag‘batlantirib borish asosiy masalaga aylanishi kerak.

Shu o‘rinda boshqa fanlar bo‘yicha tashkil etiladigan olimpiadalar aynan mehnat fanidan o‘tkazilmasligi ham o‘quvchilarni rag‘batlantirishga to‘siq bo‘layotganini ko‘rsatadi. Shularni inobatga olib, mehnat fanidan ham res publika fan olimpiadasini tashkil etish orqali, o‘quvchi yoshlarning mehnat darslariga bo‘lgan qiziqishlarini oshirish, ularning kasb-hunarli bo‘lishlari uchun rag‘batlantirish mumkin. Bu faqat mehnat faniga emas, umuman bolalarning ertangi kuniga bo‘lgan e’tiborini ham oshiradi.

Sayyora JUMAYEVA,

Oliy Majlis Qonunchilik palatasi deputati

“Milliy tiklanish” gazetasining 2024-yil, 4-dekabr sonidan olindi