O‘zbekiston uchun korrupsiyaning har qanday ko‘rinishi yurtimizda amalga oshirilayotgan islohotlarga, ayniqsa, barkamol yosh avlodning milliy mafkurasi shakllanishiga to‘sqinlik qilishi bilan xatarlidir. Shu boisdan ham Yurtboshimiz tomonidan yoshlarning ongi va qalbini “halollik vaksinasi” bilan emlash kerak, degan ustuvor vazifa ilgari surilmoqda.

Joriy yilning 5 mart kuni Prezident Shavkat Mirziyoyev raisligida korrupsiyaning oldini olish bo‘yicha ishlar natijadorligi va kelgusidagi ustuvor vazifalarga bag‘ishlangan kengaytirilgan yig‘ilishda bu illatning oldini olish va qarshi kurashish bo‘yicha qator vazifalar ilgari surildi. Xususan, “Korrupsiya – kelajakka tahdid” degan g‘oya asosida Yangi O‘zbekiston yoshlari qalbidan joy oladigan tizim yaratish kerakligi taʼkidlab o‘tildi.

Shu maqsadda yig‘ilishda maktab direktorlari “Tarbiya” fani doirasida o‘quvchilarga halollik, birovni haqqiga xiyonat qilmaslik kabi ezgu g‘oyalarni sodda tilda tushuntirib borishi, rektorlar esa talabalarning korrupsiyaga qarshi loyihalari, startap va innovatsion tashabbuslarini qo‘llab-quvvatlash tizimini yo‘lga qo‘yishi zarurligi bildirildi.

Shu nuqtai nazardan, bugungi globallashuv sharoitida yoshlarni sadoqatli, fidoyi va korrupsiyaga toqatsiz yangi avlod sifatida tarbiyalash uchun quyidagi tashkiliy-g‘oyaviy jihatlarga eʼtibor qaratish lozim: birinchidan, yoshlarda milliy g‘oya va vatanparvarlik tuyg‘ularini kuchaytirish, vataniga muhabbat va sadoqat ruhida tarbiyalashga eʼtiborni kuchaytirish.

Ikkinchidan, amalga oshirilayotgan tadbirlarda, taʼlim muassasalarida yoshlarda halollik, adolat, vijdon, mehnatsevarlik, insonparvarlik, kamtarlik kabi yuksak axloqiy fazilatlarni shakllantirishga urg‘u berish. Bunda zamonaviy axborot texnologiyalar va OAV imkoniyatlaridan kengroq foydalanish, ayniqsa internet va ijtimoiy tarmoqlarda turli ijtimoiy kontent hamda roliklarni berib borish zarur. Ularda korrupsiyaning kelib chiqish sabablari, jamiyat va insonlar hayotiga salbiy taʼsiri hamda oqibatlarini tushuntirish maqsadga muvofiq.

Uchinchidan, yoshlarning huquqiy ongi va madaniyatini oshirish, ularda qonunlarga hurmat ruhini tarbiyalash, o‘z huquq va majburiyatlarini bilish va ularga amal qilishni o‘rgatish. Qolaversa, yoshlarda tanqidiy fikrlashini rivojlantirish orqali korrupsiyaga oid holatlarni tanqidiy baholay olish va ularga qarshi kurashish yo‘llarini topishga o‘rgatish zarur.

Tashkiliy jihatdan taʼlim tizimida islohotlar amalga oshirish, yaʼni taʼlim dasturlariga korrupsiyaga qarshi kurashish, “halollik vaksinasi”ga oid mavzularini kiritish, o‘qituvchilarni ushbu mavzularda malakasini oshirish zarur. Ayniqsa, korrupsiyaga qarshi kurashishda jamoatchilik nazorati mexanizmlaridan foydalanishni o‘rgatish va bu masalada yoshlarning faol bo‘lishlariga undash samara beradi.

Jamoatchilik nazorati instituti korrupsiyaga qarshi kurashishda eng samarali mexanizmlaridan hisoblanadi. Shu nuqtai nazardan yoshlar tashkilotlarining rolini kuchaytirish, ularning salohiyat va imkoniyatlaridan korrupsiyaga qarshi kurashish bo‘yicha targ‘ibot va tashviqot ishlarida foydalanish maqsadga muvofiq. Ular tomonidan turli tadbirlar, aksiyalar va loyihalar tashkil etishga ko‘maklashish, bunday tadbirlarni taʼlim muassasalarida yoshlarning o‘zlari ishtirokida o‘tkazish samara beradi.

Bundan tashqari ommaviy axborot vositalari imkoniyatlaridan ham unumli foydalanib, korrupsiyaga qarshi kurashish mavzusida keng targ‘ibot ishlarini olib borish, ijobiy namunalarni targ‘ib qilish va korrupsiyaning salbiy oqibatlarini ko‘rsatib berish darkor.

Yoshlarni korrupsiyaga qarshi kurashish masalasida ayrim xorijiy davlatlar tajribasiga qaraydigan bo‘lsak, Yaponiya, Janubiy Koreya, Singapur va Qatar davlatlarining faoliyatini ijobiy baholash mumkin.

Masalan, Yaponiyada kichik bolalarda maʼnaviy-axloqiy fazilatlarni tarbiyalashga katta eʼtibor berilib, to‘rt yoshli bolalarga yaxshilikni yomondan ajratishga va optimist bo‘lishga o‘rgatiladi. Anʼanaga ko‘ra, yapon maktablarida ko‘proq tarbiyaga eʼtibor qaratiladi. Jumladan, boshlang‘ich va o‘rta maktablarining o‘quv dasturlarida maxsus «dotoku keiku» - axloqiy tarbiya fanlari mavjuddir.

Xulosa qilib aytganda, bugun korrupsiya illatiga qarshi kurashishdan ko‘ra uning oldini olish bu jinoyatni kamaytirishning samaralirok ususlidir. Bunda esa kishini yoshlikdan tarbiyalar, bog‘chadan boshlab o‘rgatish, ham nazariy, ham amaliy jihatdan tarbiyaviy dars mashg‘ulotlarini yo‘lga qo‘yish zarur. Zero, korrupsiyasiz jamiyat – taraqqiyot garovi g‘oyasini ilgari surish har bir fuqorani burchi ekanligini teran anglashi lozim.

Asqar SULTANOV,

Xalq deputatlari Urganch shahar Kengashi deputati