Maʼrifatparvar bobomiz Mahmudxo‘ja Behbudiyning “Dunyoda turmoq uchun dunyoviy fan va ilm lozimdur. Zamona ilmi va fanidan bebahra millat boshqa millatlarga poymol bo‘lur”, degan bir asr oldin aytgan so‘zlari bugun ham o‘z ahamiyatini yo‘qotgani yo‘q. Aksincha, ayni paytda katta silkinishlarni boshidan o‘tkazayotgan notinch dunyoda ilm-fan, taʼlim-tarbiyaning o‘rni va ahamiyati tobora oshib boryapti. Darhaqiqat, “Dunyoda isbot talab qilmaydigan bir haqiqat bor: har qanday mamlakat taraqqiyoti sog‘lom va bilimli avlodga bog‘liq”.

Mamlakatimizda “Yangi O‘zbekiston – maktab ostonasidan boshlanadi” degan g‘oya asosida so‘nggi yillarda taʼlim tizimi rivojiga davlat siyosati darajasida eʼtibor qaratilayotgani ham bejiz emas. Statistik raqamlar ham fikrimizni tasdiqlaydi: oxirgi yetti yilda maktabgacha va maktab taʼlimi uchun ajratilgan mablag‘ yetti karra oshirildi. Joriy yilda bunga 60 trillion so‘m yo‘naltiriladi. Maktablarda 1 millionga yaqin, bog‘chalarda 1,5 million yangi o‘rinlar yaratildi. Bog‘cha qamrovi 3 karra oshib, 78 foizga yetdi.

Malaka, til bilish, yangi baholash tizimi, fan olimpiadalari kabi mezonlar asosida o‘qituvchilarga 10 dan ortiq ustama joriy qilindi. Bundan samarali foydalangan 60 ming o‘qituvchi hozirda 8-12 million so‘m maosh olayapti. Bog‘cha tarbiyachilari oyligi 65 foizga oshib, maktab o‘qituvchilarinikiga tenglashdi. Yangi o‘quv yilidan maktab direktor va o‘rinbosarlari, bog‘cha mudiralarining ish haqi 7-10 million so‘mdan oshadi. Lekin natijalar haqida bunday ijobiy raqamlarni keltirish qiyin.

Prezident Shavkat Mirziyoyev raisligida 15-may kuni maktab taʼlimi yuzasidan o‘tkazilgan videoselektor yig‘ilishida aynan sohadagi mavjud muammolar ko‘rsatib o‘tildi va ularning yechimi bo‘yicha vazifalar belgilandi.

Taʼlim dasturlari eng ilg‘or mamlakatlar tajribasiga moslashtirilmoqda. Darsliklar yangilanyapti, maktablarga zamonaviy jihozlar olib berilayapti. Ammo muallimlar yangi metodikalarni o‘zlashtirib, taʼlim sifatini taʼminlashi talab darajasida bo‘lmayapti. Mana isboti: o‘tgan yili 341 ming o‘qituvchi yangi tizim asosida toifaga topshirgan bo‘lsa, shundan 102 ming nafari imtihondan o‘ta olmagan.

Eʼtirof etish lozim, mamlakatimiz maktabgacha taʼlim tizimida maqtashga arzigulik ishlar qilindi. Qisqa vaqtda 7 mingta davlat va 31 mingdan ziyod xususiy bog‘chalar faoliyati yo‘lga qo‘yildi. Qamrov keskin oshdi, lekin sifat-chi? Tan olish lozim, baʼzi bog‘chalar bolalarni vaqtincha ushlab turish vazifasini o‘tayapti, xolos.

Videoselektorda Davlat rahbari tomonidan ushbu masala ham jiddiy tanqid qilinib, bog‘chalar nafaqat tarbiya, balki bolada taʼlim olish uchun ilk ko‘nikmalarni shakllantiradigan maskanga ham aylanishi kerakligi taʼkidlandi va xorijiy tajribadan kelib chiqib, bu bo‘yicha ham qator vazifalar belgilandi. So‘nggi yillarda aholi tomonidan “Barkamol avlod” maktablari faoliyatini ham tanqid qilinayotgan edi. Bu masala ham Prezident eʼtiboridan chetda qolmadi.  

Umuman, yig‘ilishda ota-onalar masʼuliyatini oshirish, o‘quvchilar xavfsizligi, kadrlar tayyorlash, malakasini oshirish, xususiy taʼlim, maʼnaviyat, bolalar sog‘ligi, yoshlarning bo‘sh vaqtini mazmunli tashkil qilish bo‘yicha muhim taklif va tashabbuslar ilgari surildiki, shubhasiz, ularning ijrosi hayot-mamot masalasiga aylangan taʼlim sohada katta o‘zgarishlarga sabab bo‘ladi.

Biz deputatlarning, taʼlim-tarbiyani bosh maqsad bilgan “Milliy tiklanish” partiyasi vakillarining asosiy vazifasi esa odamlarga taʼlim bilan bog‘liq qonunlar, Prezident farmon va qarorlari, davlat dasturlari mazmun-mohiyatini yetkazish, joylarda ijrosini nazorat qilish, ilmdan boshqa najot yo‘qligini, agar kelajagimizni o‘ylasak mablag‘imizni, bor kuchimizni to‘y-hasham, dabdababozlikka emas, farzandlarimiz kelajagiga sarflashni tushuntirishimiz, uqtirishimiz lozim. Zero, taʼlim-tarbiya masalasi butun jamiyatning ishiga, burchiga aylanishi lozim.

Otabek JIYANBAYEV,
Partiyaning Toshkent shahar Kengashi raisi,
Xalq deputatlari Toshkent shahar Kengashi deputati