Kecha Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev raisligida yo‘l harakati xavfsizligini ta’minlash, infratuzilmasini yaxshilash va tirbandliklarni kamaytirishga bag‘ishlangan videoselektor yig‘ilishi o‘tkazildi. Unda belgilangan vazifalar faqat yo‘llar yoki avtotransport tizimi bilan bog‘liq emas, balki butun jamiyatning hafvsizligi, jamoat tartibi va davlat boshqaruvining samaradorligini ko‘rsatuvchi asosiy ko‘rsatkichlardan biri ekani yana bir bor ta’kidlandi.

Yo‘l harakati xavfsizligini ta’minlash borasidagi ko‘tarilgan masalalar muhim ahamiyatga ega. Chunki har bir inson hayotining qadri, jamiyatdagi xavfsiz muhit, davlatning insonga bo‘lgan munosabati qonunchilik darajasida kafolatlangan va nazorat qilinadigan ustuvor vazifadir.

Yig‘ilishda e’lon qilingan “Xavfsiz yo‘l” milliy dasturi davlat va jamiyatning bu masalaga jiddiy qarayotganini bildiradi. Xususan, dastur doirasida “Xavfsiz yo‘l va xavfsiz piyoda” respublika jamg‘armasi tashkil etilib, har bir viloyatda jamg‘armaning alohida filiallari bo‘ladi va shu yilning o‘zida jamg‘armaga barcha manbalar hisobidan 400 milliard so‘m yo‘naltiriladi. Bu mablag‘lar birinchi navbatda avariya o‘choqlari bo‘lgan xavfli uchastkalarni tartibga solishga, ya’ni yo‘lni ajratuvchi to‘siqlar, yo‘l belgilari, yoritgichlar o‘rnatish, piyoda yo‘laklari tashkil qilish, chorrahalarni raqamlashtirishga sarflanadi. Bu aniq va manzilli mexanizm bo‘ladi.

Yo‘l harakati qoidalarini buzishni avtomatik aniqlash tizimi joriy etiladi. Shuningdek, “surunkali qoidabuzarlar” uchun alohida dastur joriy qilinib, bir oyda 10 martadan ortiq qoida buzgan haydovchilarning guvohnomasi 6 oyga to‘xtatib qo‘yiladi. Bu faqat jazo chorasi emas, balki profilaktik ta’sirga ega bo‘lgan tizimdir. Bu orqali fuqarolar o‘rtasida huquqiy ong va javobgarlik tuyg‘usi yuzaga keladi.

Yig‘ilishda jamoat transportini takomillashtirish ham alohida e’tibor markazida bo‘ldi. Toshkent shahriga 200 ta yangi avtobus olib kelish, mavjud 20 ta avtobus yo‘nalishini uzaytirish orqali poytaxtda tirbandliklarni qisqartirish ko‘zda tutilmoqda. Shu bilan birga, viloyatlararo qatnovlarda avtobuslar va mikroavtobuslar uchun subsidiyalar kengaytirilishi belgilandi. Bu tashabbuslar nafaqat iqtisodiy samara, balki xavfsizlik va jamoat transportiga bo‘lgan ishonchni oshiradi.

Shu bois, “Xavfsiz yo‘l” milliy dasturini amalga oshirishda mahalliy kengashlar va jamoatchilik nazoratini kuchaytiriladi. Har bir shahar va tumanda fuqarolar ishtirokida yo‘llardagi xavfli nuqtalarni aniqlash, yangi piyoda o‘tish joylarini tashkil etish bo‘yicha yig‘ma ma’lumot to‘planadi va jamg‘arma mablag‘lari aniq manzillarga yo‘naltiriladi.

Surunkali qoidabuzarlarga nisbatan jazo choralari qat’iylashtirilishi bilan birga, haydovchilarning huquqiy madaniyatini oshirish bo‘yicha targ‘ibot va o‘quv ishlari olib boriladi. Ya’ni, huquqiy tarbiyani faqat jazo orqali emas, bilim berish orqali amalga oshirilishi samaraliroq bo‘ladi.

Yo‘l harakati tizimida elektron nazoratni keng joriy qilish bo‘yicha huquqiy asoslar takomillashtiriladi. Videotasvirlar, sensorli uskunalar va ma’lumotlar bazasi orqali ishlash jarayonining yuridik maqomi, ma’lumotlarni saqlash, shaxsiy ma’lumotlar xavfsizligi borasidagi normalar batafsil belgilab qo‘yiladi.

Transport sohasini rivojlantirishda faqat poytaxt yoki yirik shaharlar emas, balki viloyat markazlari, qishloq hududlari va chekka tumanlar ham qamrab olinadi.

Xulosa qilib aytganda, yo‘l harakati xavfsizligi masalasi jamiyatdagi eng muhim ijtimoiy muammolardan biri hisoblanadi. Prezidentimiz tomonidan belgilangan chora-tadbirlar inson hayotini himoya qilish, insonni ulug‘lash va qonun ustuvorligini ta’minlashga qaratilgan. Davlat inson uchun, yo‘l xavfsizligi esa inson hayotining kafolati bo‘lishi kerak. Bu boradagi o‘zgarishlarni kechiktirmasdan, tizimli ravishda amalga oshirish barchamiz uchun dolzarb vazifadir.

Farhod ZAYNIYEV,

Oliy Majlis Qonunchilik palatasi deputati