Bugunga kelib, oliy taʼlim muassasalari soni 211 taga yetdi. Ularning 112 tasini davlat oliy taʼlim muassasalari tashkil qilsa, qolgani xorijiy va nodavlat oliygohlardir. Natijada oliy taʼlim qamrovi 43 foizga yetdi. 

Eng muhimi, yangi tahrirdagi Konstitutsiyada oliy taʼlim tashkilotlari qonunga muvofiq akademik erkinlik, o‘zini o‘zi boshqarish, tadqiqotlar o‘tkazish va o‘qitish erkinligi huquqiga ega ekani belgilab qo‘yildi. Bu bilan taʼlim sifatining o‘sishi, ilmiy-tadqiqot ishlarining rivojlanishi, taʼlimfan-ishlab chiqarish integratsiyasi, xalqaro aloqalarning kuchayishi va sog‘lom raqobat muhitini yaratish imkoniyati yaratildi.

Biroq ijtimoiy tarmoq va OAVlarda ayrim nodavlat taʼlim tashkilotlari yopilayotgani yoki yangilari davlat ro‘yxatidan o‘tkazilmayotgani, talabalarga yetarlicha taʼlim berilmayotgani bilan bog‘liq noroziliklar ham ko‘payib borayotgani aytilmoqda. Odamlar nazdida esa xususiy taʼlim tashkilotlarida “taʼlim ikkinchi darajadagi vazifa” degan qarash paydo bo‘ldi.

To‘g‘ri, guruch kurmaksiz bo‘lmaganidek, barcha xususiy oliy taʼlim tashkilotlari ham talab darajasida ishlamayapti. Ayrimlarining maqsadi faqat pul topish bo‘lib qolgani ham bor gap. Ular tomonidan tayyorlanayotgan kadrlar Yangi O‘zbekiston talablariga mutlaqo javob bermayotgani ham haqiqat.

Ana shunday holatlarning oldini olish, yaʼni zamonaviy mehnat bozori talablariga mos yuqori malakali kadrlar tayyorlash, nodavlat taʼlim xizmatlari ko‘rsatish tizimini yana-da takomillashtirish va taʼlim sifatini oshirish maqsadida Vazirlar Mahkamasining “Taʼlim sifatini taʼminlash va taʼlim xizmatlari ko‘rsatish tizimini takomillashtirishning qo‘shimcha chora-tadbirlari to‘g‘risda”gi qarori qabul qilindi.

Unga ko‘ra, joriy yilning 1-iyulidan boshlab yangi tashkil etiladigan taʼlim tashkilotlari faoliyatini yo‘lga qo‘yish ikki bosqichda – litsenziyalash va maxsus davlat akkreditatsiyasidan o‘tkazish orqali amalga oshiriladi. Litsenziyalash uchun bir qator talablar belgilandi. Jumladan, talabgor avvalo, Oliy taʼlim, fan va innovatsiyalar vazirligiga oliy taʼlim tashkiloti konsepsiyasini topshirishi kerak. Unda 5 yillik strategik reja va boshqa muhim hujjatlar ko‘rsatiladi. 2 mln dollar ekvivalentidan kam bo‘lmagan miqdorda shakllangan dastlabki ustav fondi, tijorat bankida 350 ming dollar miqdorda depozit mablag‘ saqlangan bo‘lishi lozim.

Shuningdek, tashkilot maydoni 5 000 kv metrdan kam bo‘lmagan binoga ega bo‘lishi (ijara asosida bo‘lishi ham mumkin), 5 yillik faoliyati davomida yillik sof foydaning 80 foizi, keyingi yillarda esa kamida 50 foizini taʼlim tashkiloti faoliyatini rivojlantirishga sarflash kafolatlanishi kerak. Qarorda o‘qishga qabul qilingan shaxslarni vazirlik ro‘yxatdan o‘tkazish, o‘zgartirilmaydigan qabul parametrlarini belgilash, talabalarning o‘qishini ko‘chirish, qayta tiklash va o‘qishdan chetlashtirish, nodavlat oliy taʼlim rektoriga qo‘yiladigan malaka talablari ham belgilandi.         

Taʼkidlash lozim, ushbu qaror bilan partiyamizning 2025-2029 - yillarga mo‘ljallangan Saylovoldi dasturida oliy taʼlim bilan bog‘liq takliflar, jumladan, kadrlar tayyorlashda xalqaro mehnat bozori talablarini ham inobatga olish, oliy taʼlim muassasasini raqobat maydoniga, kirish oson, ammo bitirish qiyin bo‘lgan maskanga aylantirish kabi vazifalar ijrosi taʼminlanmoqda. Demak, partiyaning barcha darajadagi deputatlari joylarda ushbu qaror ijrosini taʼminlashda faol ishtirok etishlari va bu borada deputatlik nazoratini kuchaytirishlari zarur bo‘ladi.

Ulug‘bek ZIYADULLAYEV,
Xalq deputatlari Toshkent shahar Kengashi deputati