Prezidentimizning shu yil 10-iyuldagi “Oʻzbekiston Respublikasi davlat mustaqilligining oʻttiz toʻrt yillik bayramiga tayyorgarlik koʻrish va uni oʻtkazish toʻgʻrisida”gi qarorida milliy istiqlolimizning 34 yillik shonli sanasi yangi Oʻzbekistonning taraqqiyot darajasi, jahon maydonidagi obroʻ-eʼtiboriga munosib tarzda yuksak saviyada oʻtkazilishi belgilandi.

Yurtimizda mustaqillik yillaridagi keng koʻlamli islohotlar samarasida milliy davlatchiligimiz poydevori mustahkamlanib, suverenitetimiz, chegaralarimiz daxlsizligi taʼminlandi. Tinchlik va osoyishtalik, millatlararo totuvlik va diniy bagʻrikenglik muhitini kuchaytirish, qonun ustuvorligi, inson huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlarini taʼminlash boʻyicha salmoqli ishlar qilindi.

Ayniqsa, yangi Oʻzbekistonni barpo etishga kirishilgandan keyingi oʻtgan qisqa muddatda iqtisodiyot shiddat bilan oʻsib, yalpi ichki mahsulotimiz hajmi tarixda birinchi marta 110 milliard AQSH dollaridan oshdi. “Yashil” va innovatsion iqtisodiyotga oʻtish, muqobil energiya manbalarini yaratishga doir ulkan dastur va loyihalar iqtisodiyotimiz rivojini yangi bosqichga olib chiqish, raqobatbardoshligini taʼminlash, asosiysi, yurtdoshlarimiz turmushi farovonligini yanada oshirishga zamin yaratishi shubhasiz. Bugungi kunga kelib, dunyo har qachongidan ham notinch boʻlib bormoqda. Oʻzaro savdo urushlari, qurolli mojarolar oʻsha hududlarda yashovchi aholi hayotiga katta xavf solish, tinkasini quritish bilan birga jahon iqtisodiyoti barqarorligiga sezilarli salbiy taʼsir qilyapti. Mana shunday murakkab sharoitda mamlakatimizda barcha soha va tarmoqlarda demokratik yangilanish jarayonlari amalga oshirilayotgani diqqatga sazovor. Jumladan, yurtimiz xalqaro munosabatlarning teng huquqli subyekti sifatida mintaqa va global darajada faol pragmatik tashqi siyosat yuritib, xorijiy hamkorlar bilan oʻzaro manfaatli aloqalarni rivojlantirmoqda.

Markaziy Osiyo va Yevropa Ittifoqi anʼanaviy sheriklar boʻlib, keyingi yillarda bu munosabatlar yangi bosqichga chiqdi. Xususan, Samarqandda “Markaziy Osiyo — Yevropa Ittifoqi” birinchi sammiti boʻlib oʻtdi. Unda davlatimiz rahbari nutq soʻzlab, soʻnggi yillarda chuqur tarixiy ildizlarga ega boʻlgan munosabatlarimiz hozirgi zamon sharoitida jadal rivojlanayotgani va har tomonlama mustahkamlanayotganini alohida qayd etdi. Jumladan, “Biz geosiyosiy ziddiyatlar, xavfsizlik muammolari, yirik mintaqaviy mojarolarning hamda barqaror taraqqiyotga nisbatan ijtimoiy va iqtisodiy tahdidlarning kuchayishiga guvoh boʻlmoqdamiz. Ayonki, hech bir mintaqa keng xalqaro hamkorliksiz bu qadar murakkab masalalarni mustaqil holda hal etishga qodir emas. Shu munosabat bilan taʼkidlashni istardimki, Markaziy Osiyo va Yevropa Ittifoqi anʼanaviy sheriklar boʻlib, oʻzaro yaqin hamkorlik uchun talab faqat oʻsib bormoqda. Biz ham Yevropa tomoni kabi xalqaro huquqning tamoyil va meʼyorlariga sodiqligimizni bildiramiz”, dedi.

Yevropa Ittifoqi dunyodagi eng rivojlangan mintaqaviy integratsiya blokidir. Ittifoq 27 davlatni, jumladan, “katta yettilik”ka aʼzo uchta mamlakat — Germaniya, Fransiya va Italiyani birlashtirgan. Tuzilma hududida 500 milliondan ortiq aholi istiqomat qiladi. Mintaqaning nominal yalpi ichki mahsuloti 19 trillion yevrodan oshadi. Sotib olish paritetiga koʻra, 26 trillion yevroga teng.

Jahondagi eng yirik bozor va eng yirik eksportchi sifatida Yevropa Ittifoqi oʻz tovarlarining jahon bozoridagi harakatini ragʻbatlantirish va tashqi savdo, iqtisodiy munosabatlarni yanada rivojlantirishni istaydi. Shu sababli ham Markaziy Osiyoga intilmoqda, Oʻzbekiston bilan hamkorlik aloqalarini yanada mustahkamlashga harakat qilyapti. 2024-yilda mamlakatimiz va YI davlatlari oʻrtasidagi tovar ayirboshlash hajmi 6,4 milliard dollarni tashkil qilib, oʻtgan yildagidan 5,2 foiz oʻsgan. Yurtimizda Yevropa kapitali ishtirokidagi mingdan ortiq korxona faoliyat koʻrsatadi, investitsiya loyihalari hajmi esa 30 milliard yevroga yetgan.

Mamlakatimizning Rossiya, Xitoy, AQSH, Germaniya, Fransiya, Buyuk Britaniya, Italiya, Turkiya hamda Osiyoning yirik davlatlari bilan hamkorligi, shuningdek, Markaziy Osiyo davlatlari bilan munosabatlari ham keyingi yillarda yanada mustahkamlandi. Ayniqsa, mintaqa mamlakatlari bilan barcha sohalarda oʻzaro doʻstlik, yaxshi qoʻshnichilik va strategik sheriklik ruhidagi munosabatlarni sifat va mazmun jihatidan yangi bosqichga olib chiqish borasida koʻplab yutuqlarga erishildi.

Oʻzbekiston BMT, SHHT, MDH, TDT va boshqa xalqaro tashkilotlar doirasida terrorizm va boshqa tahdidlarga qarshi kurash, tinchlikni taʼminlash sohasidagi amaliy hamkorlikni yanada rivojlantirdi. Prezidentimiz BMT Bosh kotibi Antoniu Guterrishga jahonda hamjihatlik va birdamlikni faol ilgari surish, tashkilot faoliyati samaradorligini oshirish, diyorimiz va BMT oʻrtasidagi hamkorlikni mustahkamlashdagi xizmatlari uchun Oʻzbekistonning oliy davlat mukofotlaridan biri — oliy darajali “Doʻstlik” ordenini tantanali topshirishi global va mintaqaviy ahamiyatga molik keng koʻlamli islohot va tashabbuslarimiz, shuningdek, BMT institutlarining respublikamizdagi faoliyati har tomonlama qoʻllab[1]quvvatlanayotganidan darak beradi.

Oʻzbekiston ichki siyosatidagi ijobiy oʻzgarishlarga ham eʼtibor qaratish lozim. 2025-yil birinchi yarim yillik yakuni boʻyicha YIM hajmi 6,7-6,8 foiz atrofida shakllanishi kutilmoqda. Xususan, sanoat mahsulotlari ishlab chiqarish hajmi 6,3 foiz, bozor xizmatlari 13,5 foiz, qishloq xoʻjaligi 4 foiz, qurilish ishlari 9,7 foiz oʻsishi kutilyapti.

Bozor xizmatlari hajmi 459,7 trillion soʻmni tashkil qilib, oʻtgan yilning mos davridagiga nisbatan 13,5 foiz koʻpaydi. Bunda aloqa va axborotlashtirish xizmatlari 23,2 foiz, moliyaviy xizmatlar 18,2 foiz, transport 13,6 foiz, savdo 9,2 foiz, taʼlim 9,1 foiz, yashash va ovqatlanish xizmatlari esa 7,5 foiz yuqori boʻlishi hisob[1]kitob qilingan. Shuningdek, savdo va pullik xizmatlardan tushumlar oʻtgan yilning mos davriga nisbatan 25,9 foiz oʻsdi.

Birinchi yarim yillikda eksport hajmi 16,9 milliard dollarni tashkil etdi. Bunda tovar va xizmatlar eksporti (maxsus eksportsiz) 23 foiz oshishi kutilmoqda (10,4 milliard dollar). Umuman olganda, soʻnggi yillarda Oʻzbekiston tashqi iqtisodiy faoliyatidagi tub oʻzgarishlar eksport rivojida ham oʻz aksini topmoqda. Birinchi yarim yillikda eksport hajmi, yuqorida qayd etib oʻtganimizdek, qariyb 17 milliard dollarga yetib, 33 foiz oʻsgani ham fikrimizni tasdiqlaydi. Bu, albatta, izchil, oqilona va xalqparvar iqtisodiy siyosat samarasidir.

Keyingi yillarda mamlakatimizda eksportga yoʻnaltirilgan iqtisodiyotni shakllantirish ustuvor vazifalardan biri sifatida belgilab olindi. Bu borada qator tizimli ishlar yoʻlga qoʻyilgani, jumladan, soddalashtirilgan eksport tartiblari, elektron platforma orqali eksport qilish imkoniyatlari, mahalliy ishlab chiqaruvchilarni davlat tomonidan qoʻllab-quvvatlash dasturlari, yangi eksport bozorlarini oʻzlashtirish boʻyicha siyosiy va diplomatik faoliyatni kengaytirish kabi chora-tadbirlar katta samara bermoqda.

Natijada dastlabki olti oyda 1557 ta yangi korxona eksport faoliyatiga jalb qilinib, ular tomonidan 650 million dollarlik mahsulot eksport qilindi. Bu Oʻzbekistonda tadbirkorlik muhiti tubdan yaxshilangani, maqsadimiz buyuk va qatʼiyligi, shashtimiz balandligi, qoʻlga kiritayotgan yutuqlarimiz harakatlarimizga yarasha ekanini koʻrsatadi.

Mamlakatimizda agrar sohani modernizatsiya qilish, sanoatni mahalliylashtirish, qurilish materiallari klasterini shakllantirish, turizm va axborot texnologiyalari sohalarini rivojlantirish borasidagi islohotlar ham eksportni barqaror oʻstirishda samarasini bermoqda. Xususan, meva-sabzavot eksporti 243 million dollarni tashkil etib, 140 foiz oʻsishga erishildi. Zargarlik mahsulotlari eksporti 4,6 barobar oʻsib, 170 million dollarga, axborot xizmatlari 219 million dollarga (193 foiz oʻsish), turizm 705 million dollar (154 foiz oʻsish)ga yetdi.

Eksport oʻsishi hududiy jihatdan ham yuqori surʼatda kechmoqda. Jumladan, Toshkent shahrida oʻsish 493 million dollar (131 foiz), Samarqandda 138 foiz, Surxondaryoda 162 foiz, Fargʻona, Xorazm, Navoiyda 100 foizdan yuqori. Bu esa mahalliy hokimiyatlarga keng vakolatlar berish, hududiy loyihalarni davlat tomonidan qoʻllab-quvvatlash va eksport infratuzilmasini yaratish siyosatining muvaffaqiyatini koʻrsatadi. Bunday salmoqli natijalar mustaqilligimizni mustahkamlashga xizmat qiladi. Zero, mamlakatimizda ayni paytda kechayotgan tarixiy yangilanish jarayonlari, yangi Oʻzbekistonni barpo etish yoʻlidagi islohotlar yurtdoshlarimiz farovonligini oshirish, imkoniyat va salohiyatini yuzaga chiqarishi uchun sharoit yaratish orqali bugungi yashayotgan kunidan roziligiga erishish, vatanimizning iqtisodiy barqarorligini taʼminlashga qaratilgan. Boshqacha aytganda, barchasi Vatan uchun, millat uchun, xalq uchun!

Jamila BOBONAZAROVA,

Oliy Majlis Senati aʼzosi